Hoe Evalueert en Kiest China zijn Leiders? China's
Universitair Systeem Begrijpen
Door: Larry Romanoff,
23 November 2019
Vertaling:
Martien
Veel
westerlingen hebben op zijn minst een flauwe notie van China's Gaokao, het systeem van jaarlijkse universitaire
toelatingsexamens, waaraan elk jaar ongeveer 10 miljoen studenten deelnemen.
Deze reeks examens is vrij streng en misschien zelfs hard, omvat vele
onderwerpen en neemt drie dagen in beslag. De examens vereisen een breed
inzicht, diepgaande kennis en een hoge intelligentie om goed te scoren. Deze
examens zijn volledig gebaseerd op verdienste en vriendjespolitiek is
onmogelijk. Studenten die de hoogste
cijfers halen op deze examens behoren tot de top 1% van een groep van 1,5
miljard mensen.
Weinig
westerlingen zijn zich ervan bewust dat China ook een systeem van bar-examens
heeft waarvoor elke afgestudeerde advocaat moet slagen om zijn beroep als advocaat
in China te mogen uitoefenen. Deze examens zijn nog strenger en vereisen niet
alleen een hoge intelligentie, maar ook een grondige kennis van de wetten en
een breed inzicht in alle juridische aangelegenheden; deze examens zijn zo
moeilijk dat velen zelfs weigeren ze af te leggen. Van de ongeveer 250.000
afgestudeerde advocaten die het examen afleggen, zullen er slechts ongeveer 20.000 slagen en de kwalificaties behalen om
daadwerkelijk als advocaat in China te mogen optreden. Als u een Chinese
advocaat ontmoet, kunt u er zeker van zijn dat u te maken hebt met iemand uit
de top 1% van diezelfde groep van 1,5 miljard mensen.
Ik noem deze twee punten alleen maar om een derde te introduceren - de Civiele Dienst-Examens.
De
keizerlijke Civiele Dienst Examens werden vele eeuwen geleden ontworpen om de
beste administratieve ambtenaren te selecteren voor de bureaucratie van de
staat. De
examens duurden 72 uur en vereisten een grote kennisdiepte en -breedte om te
slagen. Het was een uiterst eerlijk systeem, omdat het examen zelf geen
kwalificaties had. Bijna iedereen, zelfs uit het laagst opgeleide gezin in de
armste stad, kon aan het examen deelnemen en als die persoon het goed genoeg
deed, kon hij of zij in dienst treden bij de overheid en mogelijk doorgroeien
tot de top. Het moderne systeem van ambtenarenexamens is voortgekomen uit het
keizerlijke systeem, en vandaag de dag leggen miljoenen afgestudeerden elk jaar
een examen af. Ze zijn uiterst moeilijk. Van de misschien wel twee miljoen
kandidaten slagen er maar ongeveer 10.000. En dat levert je geen baan op; het
enige wat je krijgt is een gesprek.
Wanneer
je iemand ontmoet die in dienst is getreden bij de centrale overheid van China,
kun je er zeker van zijn dat je met iemand spreekt die niet alleen uitzonderlijk
goed opgeleid is en een verbazingwekkende kennis heeft over een breed scala van
nationale aangelegenheden, maar ook nog eens tot de top 0,1% behoort van een
groep van 1,5 miljard mensen.
China's regeringsambtenaren zijn allemaal hoog opgeleide en getrainde
ingenieurs, economen, sociologen, wetenschappers, vaak op Ph.D.-niveau. We
moeten hierbij bedenken dat de Chinezen over het algemeen ongeveer 10% hoger
scoren op standaard IQ-tests dan blanke westerlingen. Wanneer men dit koppelt
aan het Chinese proces om alle personen behalve de top 0,1% uit te sluiten, en
daar nog het vooruitzicht aan toevoegt om de selectie te doen uit een pool van
1,5 miljard mensen, zou men verwachten
dat de personen in China's centrale regering veel beter gekwalificeerd zijn dan
die van de meeste andere landen. En
dat is ook zo.
En het examen is slechts het begin van
30 tot 40 jaar accumulatie van de kennis en ervaring die nodig zijn om lid te
worden van China's Centrale Regering, waarbij de top 1% van deze kleine groep
vervolgens het Politburo vormt en een van deze weinigen China's President
wordt. Deze mensen, die geslaagd zijn voor de ambtenarenexamens en de hoge
ambtenaren en functionarissen van China's nationale regering zullen worden,
zijn een levenslange carrière begonnen in een formidabele meritocratie waar
promotie en verantwoordelijkheid alleen kunnen worden verkregen door bewezen
bekwaamheid.
Sommigen zullen u vertellen dat
familiebanden in China een overheidsbaan kunnen opleveren voor een of andere
bevoorrechte zoon, een bewering die waar kan zijn voor kleine posities op
plaatselijk niveau, maar uiterst moeilijk daarbuiten en onmogelijk op nationaal
niveau. Geen enkele connectie zal iemand naar hoge posities of naar de top van
de beslissingsmacht brengen, plaatsen die voorbehouden zijn aan personen met
veel ervaring en bewezen capaciteiten. Het is ook opmerkelijk dat
familievermogen en invloed geen rol spelen bij deze benoemingen. Van China's hoogste bestuursorgaan, het 25
leden tellende Politbureau, waren er slechts zeven afkomstig uit een rijke of
machtige familie. De overigen, waaronder de president en de eerste minister
van China, hadden geen speciale voorkeursbehandeling en zijn alleen op grond
van hun verdiensten aan de top gekomen.
In tegenstelling tot het Westen kan
het Chinese systeem geen incompetentie aan de top produceren, omdat er op een
bevolking van 1,5 miljard mensen te veel kandidaten beschikbaar zijn met
verbluffend indrukwekkende geloofsbrieven, en die worden beoordeeld op basis
van echte resultaten en niet zozeer op basis van populariteit bij het publiek
of charisma van de TV. Deze kandidaten worden niet alleen geselecteerd op
intelligentie en aangetoonde bekwaamheid, maar ook beoordeeld op hun vermogen
om de verschillende sociale groeperingen die in elk land bestaan, te verenigen
en een consensus te bereiken over een realiseerbare visie voor het land. Voorts
moeten zij een uitgebreide kennis en begrip ontwikkelen van de economie, van de
natie, van buitenlandse zaken, van de Chinese samenleving en haar problemen, en
van de beste methoden om stabiliteit en snelle sociale en economische
vooruitgang te bereiken.
Dit in tegenstelling tot het westerse
systeem waar politici meestal geen nuttige opleiding hebben genoten en geen
relevante training of ervaring hebben opgedaan, en waar in feite aan het
politieke leiderschap van een westerse natie geen enkele geloofsbrief is
vereist, zeker niet op het gebied van opleiding, ervaring of intelligentie.
Een van Canada's recente premiers, Stephen Harper, had slechts een kleine
graad in het hoger onderwijs en zijn enige baan was werken in een postkamer van
een bedrijf toen hij toetrad tot de kliek van een politieke partij,
partijleider werd en uiteindelijk premier. Zijn opvolger, Justin Trudeau, was een schoolmeester wiens vader vele jaren
daarvoor premier van Canada was geweest, en wiens enige geloofsbrief een talent
bleek te zijn om het politieke systeem te bewerken. In de Canadese provincie
Alberta was een recente premier een voormalige televisiejournalist, die meer bekendheid
genoot als gewoonte dronkaard dan als intelligent of bestuurskundige. De
Amerikaanse president George Bush stond erom bekend dat hij er prat op ging
nooit boeken te hebben gelezen, en dat hij bijna net zo'n pijnlijk gebrek aan
intelligentie had als Ronald Reagan, wiens enige geloofsbrief was dat hij een
filmacteur van klasse C was geweest.
Geen van deze mannen had een CV dat
volstond om manager van een 7-11 te worden en geen van hen vertoonde tekenen
van intelligentie of bestuurlijke bekwaamheid, maar toch stond een belachelijk
en absurd politiek systeem hen toe CEO van naties en provincies te worden. Het
verschil tussen de kwaliteit van de verkozen politici in de westerse landen en
de overeenkomstige ambtenaren in de Chinese regering, vooral op nationaal
niveau in de centrale regering, is zo groot dat vergelijkingen grotendeels
zinloos zijn. Lee Kuan Yew, de
stichter van Singapore, prees de Chinese president Xi Jinping als "een man
van grote reikwijdte" en plaatste hem in "de klasse van Nelson Mandela"
door te zeggen: "die man heeft ijzer in zijn ziel", en Xi is alom
geprezen (behalve in de VS) als een man die "de eerste echte wereldleider
zal worden". Dit zijn geen complimenten die we Westerse politici zien
geven.
Een onderzoek van de achtergronden en
geloofsbrieven van politici in om het even welk westers land zal vooral een
verzameling politiek ambitieuze buitenbeentjes aan het licht brengen die
opvallend weinig verlossende kwaliteiten bezitten. Het is geen verrassing dat
westerse politici lager worden ingeschaald dan prostituees, verkopers van
tweedehands auto's en slangen, zowel in termen van moraal als van
betrouwbaarheid. In een recente opiniepeiling in de VS werden de politici van
beide huizen van het gehele Amerikaanse Congres als minder populair beoordeeld
dan kakkerlakken en luizen. (1) Het wordt
als een waarheid als een koe beschouwd dat alle westerse politici, nadat zij
zijn verkozen, vrijelijk afstand doen van de verbintenissen die zij
onmiddellijk voor hun verkiezing tegenover het volk zijn aangegaan, waarbij politieke dubbelhartigheid en sluwheid in
alle westerse samenlevingen als normaal worden aanvaard. Dit is zo waar dat
een Amerikaanse commentator onlangs opmerkte: "Natuurlijk moeten alle
politici liegen, maar de Clintons doen het met zo'n gemak dat het verontrustend
is". Iets dergelijks is in China ongehoord. Ronduit liegen tegen
het volk zou fataal zijn, maar in het Westen wordt oneerlijkheid van politici
zonder morren aanvaard.
Er is nog een andere factor die in
aanmerking moet worden genomen, namelijk onderwijs en opleiding. In het Westen
staan hoge regeringsfunctionarissen - de politici - zelden bekend om hun
bekwaamheid en hebben zij bijna nooit enige nuttige ervaring. Bovendien zijn er
voor deze westerse politici, die de beslissingsbevoegdheid hebben om een land
vorm te geven, niet alleen geen geloofsbrieven vereist, maar is er in feite
geen bestuursopleiding of -training beschikbaar. Het is allemaal een soort
"verdien terwijl je leert" systeem. Maar in China is toegang
onmogelijk zonder extreme geloofsbrieven en, eenmaal in het systeem, zijn de
opleiding en training oneindig.
De
nummer één universiteit ter wereld
Het is niet algemeen bekend in China,
en al helemaal niet in het Westen, dat in Peking de topuniversiteit van de
wereld verborgen ligt, een universiteit als geen andere, en waarvan de
kwaliteiten in conceptie en uitvoering alle Westerse universiteiten te schande
maken. Deze universiteit, die soms "de meest mysterieuze school in
China" wordt genoemd, is de Centrale
Partij-Universiteit, met zowel studenten als docenten die een orde van
grootte boven hogescholen als Harvard,
Cambridge of de Sorbonne staan. Zeggen dat de toelatingsvoorwaarden extreem
zijn, zou een understatement zijn. Dit
is geen plaats zoals Harvard waar een schenking van 5 miljoen dollar aan een
dotatiefonds uw domme zoon of dochter zal toelaten.
De universiteit, die oorspronkelijk in
1933 is opgericht, heeft tot doel personen die voor de ambtenarenexamens zijn
geslaagd, op te leiden en te laten rijpen, en hen voor te bereiden op zowel hun
loopbaanontwikkeling als op de verantwoordelijkheden die verbonden zijn aan het
besturen van 's werelds dichtstbevolkte natie. Het is de opleidingsplaats voor de toekomstige leiders van het land, en
het hoofd van de universiteit is gewoonlijk de president van China. (3) Tot
op heden heeft deze universiteit misschien wel 100.000 regeringsleiders en hoge
ambtenaren opgeleid. De school is normaal niet toegankelijk voor het grote
publiek, maar in de afgelopen decennia heeft deze universiteit een aantal
postdoctorale en doctorale programma's van zeer hoog niveau aangeboden aan
ongeveer 500 niet-officiële studenten, met de nadruk op filosofie, economie,
recht, politiek en geschiedenis.
De
lommerrijke campus van 100 hectare is uiterst rustig en hier zien we, in tegenstelling tot
alle andere universiteiten in China, geen fietsen, maar in plaats daarvan zijn
de wegen buiten de schoolgebouwen bekleed met zwarte Audi's. De poorten staan
24 uur per dag, zeven dagen per week onder gewapende bewaking, de veiligheid
die nodig is voor degenen die er studeren - provinciale gouverneurs en
ministers, jonge en middelbare ambtenaren, hun gastsprekers en soms de hoogste
leiders van het land.
Niet
alleen zijn de toegelaten studenten de beste en slimste van de top 0,1%, maar
ook de professoren en docenten aan deze Centrale Partij Universiteit zijn uniek
in de wereld,
ver verwijderd van de adjunct-docenten in deeltijd aan de meeste Amerikaanse
universiteiten. De professoren hier zijn de meest bekwame in het land. Onder de
gastdocenten bevinden zich soms hoge Chinese ambtenaren en voor belangrijke
discussiethema's aarzelt de school niet om de meest gerenommeerde deskundigen
uit welk land dan ook in te schakelen over alles van economie en internationale
financiën tot sociaal beleid, buitenlands beleid, industrieel beleid en zelfs
militaire aangelegenheden. Verder zijn deze gastdocenten vaak nationale leiders
van andere landen en andere buitenlandse hoogwaardigheidsbekleders van hoog
niveau, dit om de Chinese ambtenaren niet alleen een stevige basis te geven in
de kennis en vaardigheden die nodig zijn om China te besturen, maar ook een
bredere horizon en een beter begrip van andere culturen, waarden en politieke
systemen.
De
hoeksteen van het onderwijsbeleid van de school is dat alles op tafel ligt. Er zijn geen verboden
onderwerpen, en zelfs reactionaire, revolutionaire of gewoon maffe standpunten
worden besproken, geanalyseerd en tot een oplossing gebracht. Allerlei plannen,
problemen, oplossingen, alternatieven, worden besproken, onderzocht, besproken,
uitgelegd, met een willekeurig aantal vooraanstaande deskundigen als referentiemateriaal.
Na afloop van deze sessies zullen alle studenten een MBA-niveau of beter hebben
van het gehele onderwerp. En dit is slechts één van de vele onderwerpen die ze
zullen tegenkomen.
Wanneer men bedenkt dat deze
ambtenaren de regering zijn binnengekomen met een reeds hoog opleidingsniveau,
en met een reeds aangetoond breed inzicht en uitzonderlijke intelligentie, dan
kunnen deze extra lagen van opleiding en onderwijs niet anders dan een
indrukwekkend niveau van algemene kennis en bekwaamheid in de gehele regering
opleveren. Zo'n systeem bestaat niet in het Westen, en daarom kijken hoge
ambtenaren in de meeste Westerse landen vaak met een mengeling van minachting
en verachting naar hun politici-leiders wegens hun gebrek aan kennis en kunde.
De algemene gang van zaken is dat de
meest veelbelovende jonge ambtenaren en ambtenaren van middelbare leeftijd met
tussenpozen van maximaal een jaar naar deze universiteit gaan om hun kennis van
en inzicht in alle kwesties die verband houden met China en de regering uit te
breiden, meestal gevolgd door een promotie. Stops aan de Centrale
Partij-Universiteit worden afgewisseld met roterende opdrachten in allerlei
overheidsdiensten op lokaal, provinciaal en nationaal niveau, en met opdrachten
in verschillende commerciële staatsbedrijven. In de meeste gevallen worden deze
werk- en ervaringsopdrachten afgewisseld met lesuren aan deze universiteit,
waarbij de studenten assimileren wat zij in hun vorige opdracht hebben geleerd
en voorbereid worden op hun volgende post.
Iemand zou kunnen rouleren via een
kleine plaatselijke overheid, een financiële afdeling van een bedrijf, kunnen
werken als plaatselijk directeur in de gezondheidszorg of als provinciaal hoofd
van het onderwijs, burgemeester van een kleine stad kunnen worden, hoofd van
een andere afdeling van een bedrijf, burgemeester van een grotere stad,
gouverneur van een provincie, topman of CEO van een groot staatsbedrijf,
enzovoort, waarbij hij misschien telkens naar de universiteit terugkeert voor
aanvullend onderwijs en opleiding.
In elke fase, bij elke post bij de
overheid of in het bedrijfsleven, worden de zittende personeelsleden beoordeeld
op een groot aantal criteria. Degenen die blijven uitblinken, gaan door naar
posten met meer visie en verantwoordelijkheid. Degenen die hun limiet lijken te
hebben bereikt, worden op een zijspoor gezet. Zij worden niet verwijderd of
ontslagen, maar krijgen functies die in overeen-stemming zijn met hun
capaciteiten, waarboven zij niet kunnen stijgen. Uit dit alles blijkt dat China het enige regerings-systeem ter wereld
heeft dat bekwaamheid aan de top garandeert.
Neem de burgemeester van een stad in
een Westers land. Wie beoordeelt deze persoon na één ambtstermijn? Het grote
publiek, dat noch de opleiding, noch de ervaring heeft om dergelijke evaluaties
te maken. Het "publiek" begrijpt de functie of de eisen die eraan
worden gesteld niet en beschikt niet over de feiten waarop een intelligente
evaluatie kan worden gebaseerd, wat resulteert in wat in wezen een
populariteitswedstrijd wordt, waarbij oppervlakkigheden de doorslag geven. In
het Chinese systeem wordt deze stadsburgemeester beoordeeld door zijn senioren,
mannen die waarschijnlijk al burgemeester waren van kleine en grote steden
voordat hij werd geboren, mannen die elk aspect van zijn baan grondig begrijpen
en die niet kunnen worden bedrogen.
Weinig
westerlingen hebben de moeite genomen om zelfs maar de eenvoudige basiskennis
over de regeringsvorm van China te verwerven en verkiezen in plaats daarvan
dwaze onzin te verkondigen over China als een dictatuur of, zoals een schrijver
onlangs verklaarde, "een diep tiranniek regime". Dat is natuurlijk niet zo,
en het niveau van de westerse ideologische blindheid en opzettelijke
onwetendheid is gewoon ontstellend. China heeft een één-partijregering, die
door westerse ideologen als ketterij wordt afgedaan, maar die enorme voordelen
biedt. Met een één-partij regering is besluitvorming geen sport zonder
principes waar mijn team moet winnen. Het is gewoon een groep mensen met
verschillende standpunten die samenwerken om een consensus te bereiken voor
beleid en actie voor het algemeen welzijn van hun natie. Hier is geen sprake
van een geforceerde scheiding van ambtenaren op basis van politieke ideologie.
Het gehele sociale spectrum van China is in de regering vertegenwoordigd op
dezelfde wijze als in de Chinese of welke andere samenleving dan ook. Er is
geen partijdige strijd. In het Chinese systeem wordt gestreefd naar consensus,
terwijl westerse politieke systemen gebaseerd zijn op conflicten.
De Chinese regering heeft ook een
"oppositie", maar deze verschilt op twee belangrijke punten van de
westerse regeringen. Ten eerste heeft
zij niet tot taak "oppositie te voeren" maar overleg te plegen,
en is zij belast met de verantwoordelijkheid om niet alleen de koers en het
beleid van de regering te overwegen maar ook alternatieven te bedenken en
aanbevelingen te doen. En de regering moet volgens de wet al deze raadplegingen
in overweging nemen en erop reageren - wat zij ook doet. Ten tweede wordt deze oppositiegroep niet gezien als bestaande uit de
gemarginaliseerde politieke verliezers zoals in de westerse systemen, maar
als een tweede laag van uiterst competente mensen die niet zijn geselecteerd
voor de hoogste regeringsposten. En, in plaats van al deze deskundigheid te
verliezen, werd deze secundaire groep in het leven geroepen om bij te dragen
tot de ontwikkeling van hun land.
De voordelen van dit systeem zijn af
te lezen aan de resultaten. China heeft de onontwikkelde naties die westerse
meerpartijen-regeringen hebben ingevoerd reeds ver overtroffen, en heeft zeker
een betere toekomst dan de meeste van hen. Veel buitenlandse waarnemers geven
eindelijk openlijk toe dat de Chinese regeringsvorm tekenen van superioriteit
vertoont ten opzichte van de westerse systemen, en dat zij in hoge mate
verantwoordelijk is voor China's efficiency, voor zijn snelle ontwikkeling en
voor zijn snelheid van reageren. De
"vrije wereld" zou veel kunnen leren van China's regeringssysteem.
Het werkt, prachtig. Het heeft de economie getransformeerd en honderden
miljoenen uit de armoede gehaald. Het heeft mensen in de ruimte gebracht, 's
werelds snelste treinen gebouwd, de langste onderzeese tunnels, 'swerelds
langste bruggen, de grootste stuw-dammen. Het creëert snel de grootste echte
middenklasse ter wereld. En het is nog maar net begonnen.
*
Het
schrijven van Mr. Romanoff is vertaald in 28
talen en zijn artikelen zijn op meer dan 150 websites met buitenlands nieuws en
politiek in meer dan 30 landen geplaatst, evenals op meer dan 100 Engelstalige
platforms. Larry Romanoff is een gepensioneerd managementconsultant en
zakenman. Hij heeft hogere leidinggevende functies bekleed bij internationale
adviesbureaus en was eigenaar van een internationaal import-exportbedrijf. Hij
was een gastprofessor aan de Fudan University in Shanghai, waar hij case
studies over internationale zaken presenteerde aan senior EMBA-klassen. Mr.
Romanoff woont in Shanghai en schrijft momenteel een serie van tien boeken die
over het algemeen betrekking hebben op China en het Westen. Hij is een van de
bijdragende auteurs aan Cynthia McKinney's nieuwe bloemlezing ‘When China Sneezes’. (Chapt. 2 — Dealing
with Demons). Zijn volledige archief is te zien op
https://www.moonofshanghai.com/ http://www.bluemoonofshanghai.com/
Hij
kan worden gecontacteerd op: 2186604556@qq.com.
*
Notities
(2) By Li Jing and Peng Yining (China Daily);
2011-06-01
